html Polecam na moim blogu

poniedziałek, 19 września 2011

Artykuł: Estakada nad rynkiem w Chorzowie. Część 2.

TEMAT:               Rewaloryzacja strefy centralnej Chorzowa:
                           jak odzyskać dla ludzi zgubioną przestrzeń miejską.

LOKALIZACJA:      Chorzów 
DATA:                  2010/2011
TYP:                    Projekt dyplomowy.
                           Politechnika Śląska w Gliwicach,
                           Wydział Architektury,
                           Katedra Urbanistyki i Planowania Przestrzennego, 
                           Promotor: dr inż. arch. Szymon Opania 
PROGRAMY:       Corel Draw

OPIS
Zamieszczony poniżej fragment pracy dyplomowej dotyczy badań przedprojektowych nad zastaną tkanką miejską.

TREŚĆ

6.6. Kontrowersje w kwestii remontu

Obecnie estakada eksploatowana jest już od ponad 30 lat. O jej opłakanym stanie technicznym alarmują kolejne ekspertyzy techniczne, ponaglając do generalnego remontu. Mimo, że budowla zlokalizowana jest w ciągu drogi krajowej, od niedawna zarządzanie tym obiektem leży w gestii chorzowskiego Urzędu Miejskiego. Przewidywane koszty remontu wynoszą ponad 30 milionów złotych i przekraczają kilkuletni budżet miejski przeznaczany na utrzymanie dróg. Oczywistym staje się, że miasto nie jest w stanie podjąć tego zadania, nawet jeśli grozi to definitywnym zamknięciem estakady dla ruchu. Jedyną możliwością na wykonanie remontu jest wykorzystanie finansów strukturalnych Unii Europejskiej lub dotacja z budżetu państwa.
Faktem jednak jest, że w kwestii strefy centralnej Chorzowa to ani stan techniczny, ani potrzebne na remont pieniądze nie są największym zmartwieniem władz miasta. Problem estakady to jedynie skutek przebiegu drogi krajowej przez centrum miasta, trasą wytyczoną w latach 70’. Błędne decyzje planistyczne lat 70’, późniejsze zaniedbania i zlekceważenie problemów przestrzennych, a także brak spójnego planu rozwoju, pozwoliły na eskalację komunikacji drogowej na tym terenie. W wyniku takiej postawy, obecnie mieszkańcy borykają się z problemem, na który złożyło się wiele czynników:


1) Osiągnięto już granicę przelotowości ulicy Katowickiej (której częścią jest estakada). Obecnie, w godzinach szczytu, ruch przekroczył 3000 przejeżdżających nią pojazdów w ciągu godziny.


2) Oprócz korków, ruch pojazdów na DK79 w obrębie centrum jest spowalniany dodatkowo przez bardzo gęstą sieć sygnalizacji świetlnej. Por. Rozdział 7.3.
 

3)Ciąg ruchliwej drogi krajowej jest wyjątkowo uciążliwy dla mieszkańców centrum. Hałas i zanieczyszczenia obniżają jakość środowiska zurbanizowanego.
 

4) Pomimo wprowadzenia sygnalizacji świetlnej i przejść podziemnych, droga wykazuje niski współczynnik bezpieczeństwa - szczególnie pieszych. Dochodzi na niej do wielu wypadków.
 

5) Układ przestrzenny centrum jest zdominowany przez komunikację kołową, nitka DK dzieli centrum na dwie połowy, a przebieg drogi bezpośrednio nad Rynkiem zupełnie wyłączył tą przestrzeń z pierwotnej, reprezentacyjnej i publicznej funkcji.
 

6)Komunikacja drogowa w obrębie Chorzowa jest skoncentrowana w centrum i uzupełniona tylko nitką DTŚ w południowej części miasta. Natomiast pozostałe tereny, szczególnie te leżące we wschodniej części, są źle skomunikowane.
 

W takiej sytuacji zupełnie naturalne jest, że władze miasta poszukują rozwiązania, które pozwoli na przerzucenie ciągu drogi krajowej inną trasą, zrezygnowanie z wielomilionowego remontu przestarzałej estakady i wyłączenie Rynku z ruchu tranzytowego. Niestety, skala problemu wymaga przemyślenia możliwych rozwiązań i przeprowadzenia ogromnych inwestycji, których realizacja potrwa całe lata. Jest to czas, którego estakada w obecnym stanie technicznym nie przetrwa. Kontrowersje budzą nie tylko miliony złotych, które trzeba wydać, aby estakada mogła być bezpiecznie użytkowana przez, co najwyżej, kilka lat, do czasu otwarcia alternatywnego ciągu komunikacyjnego. Wątpliwości dotyczą też planów jej zburzenia. Okazuje się, że pomimo ostrej krytyki budowli, stała się ona charakterystycznym elementem krajobrazu i wrosła w świadomość wielu mieszkańców jako pomnik minionej epoki, z którym nie wszyscy Chorzowianie potrafią się pożegnać bez sentymentu.

6.7. Opinie na temat przyszłości estakady.  

Od wielu lat kwestia estakady i planów budowy obwodnicy pojawia się w czasie obrad Rady Miasta, na forach internetowych, konferencjach naukowych, w prasie. Ze względu na ogromny wpływ na układ przestrzenny i funkcjonalny Chorzowa, zagadnienia te są bardzo gorąco dyskutowane. Poniżej wybrano i przedstawiono kilka opinii, które zostały przedstawione w toku tych dyskusji przez osoby z różnych dziedzin - zarówno nauki jak i polityki.

Rys(6.7./1) dr inż. J. Otte
Źródło: www.festiwalnauki.chorzow.eu [73]
 Dr inż. Joachim Otte, Zastępca Prezydenta Mista Chorzów
“Wizja Chorzowa w kontekście realizacji projektów rozwojowych wspieranych przez Unię Europejską”artykuł w [30]: „Przyszłość Chorzowa – projekty rozwojowe- materiały konferencyjne”, wydawca: gmina Chorzów, Chorzów 2004

“Analiza (...) uwarunkowań,wynikających z istnienia w centrum Chorzowa tak dużego strumienia pojazdów, pozwala stwierdzić, że: aspirując do miana miasta europejskiego nie powinniśmy dopuścić (ze względów ekologicznych, bezpieczeństwa i ekonomicznych) do ruchu tranzytowego przez środek miasta, w tym przez Rynek. Dążąc do zmiany wizerunku Chorzowa w kierunku mista atrakcyjnego, również swoim wyglądem, należy przywrócić miastu jego serce, a mianowicie Rynek Miasta. Należy więc zlikwidować estakadę i na nowo opracować funkcje i przestrzenne zagospodarowanie rynku.”



Rys(6.7./2) mgr inż. arch. T. Taczewski
Źródło: http://www.mmsilesia.pl/ [72]
Mgr inż. arch. Tomasz Taczewski, Prezes Izby Architektów Rzeczypospolitej Polskiej
“Zasadność projektów likwidacji estakady i budowy obwodnicy śródmieścia Chorzowa” artykuł w[30]: „Przyszłość Chorzowa – projekty rozwojowe- materiały konferencyjne”, wydawca: gmina Chorzów, Chorzów 2004


“Pytanie o zasadność realizacji projektów likwidacji estakady i budowy obwodnicy śródmieścia Chorzowa jest pytaniem retorycznym. Budowa ta oznacza przecież likwidację tranzytowego ruchu kołowego z centrum miasta oraz szansę na przywrócenie pierwotnej funkcji głównemu placowi Chorzowa. Są to sprawy niezmiernie istotne dla miasta, które powinny być argumentami niepodważalnymi w dyskusji na temat rozważanych zamierzeń drogowych. Jednak samo postawienie tego pytania świadczy o tym, że sprawa wymaga pogłębienia analizy problemu.(...)
 W Chorzowie, podobnie jak w całej aglomeracji, przeszłość pozostawiła w przestrzeni wiele złych śladów. Pomimo tego, iż w mieście przez lata tworzono niezmiernie wartościowe fragmenty (...), to jednak dziedzictwo przeszłości w swej znacznej części nacechowane jest brakiem myślenia o interesie mieszkańców. (...) Szczególnie spektakularnym przykładem tego typu działań była realizacja estakady w obrębie rynku. Z naszego dzisiejszego punktu widzenia możemy powiedzieć, że w sposób prymitywny zaspokojono pewne istotne dla regionu potrzeby komunikacyjne. W znaczący sposób obniżono wartość architektoniczną jego najistotniejszej części, bowiem w miejskiej tradycji Europy, od czasów rzymskich, to właśnie główny plac miasta - rynkiem zwany, jest uznawany za jego fizyczne i kulturowe centrum. Rynek będący w mieście kultury łacińsiej miejscem mistycznym. (...)
Powrót Rynku do architektury realizującej rzeczywiste potrzeby mieszkańców Chorzowa jest w interesie całej jego społeczności. Jego nowa forma przestrzenna, niosąc tradycję miejsca powinna dać szansę dania świadectwa współczesnym wartościom miasta. Tak aby przepuszczona przez “filtr świadomości” mieszkańców miasta tworzyła jego pozytywny obraz. ” 

Rys(6.7./4) P. Wojtala
Źródło: www.tvs.pl/informacje/ [74]

 Piotr Wojtala, dyrektor Miejskiego Zarządu Ulic i Mostów. Wypowiedź dla “Polska Dziennik Zachodni” z 02.02.2006, “Estakada zniknie”[14]

“Aktualnie droga szybkiego ruchu biegnie przez sam środek miasta. Cierpi na tym nie tylko estetyka, ale i mieszkańcy, którzy mają swoje domy w pobliżu.Trasa jest od lat uciążliwa. Natężenie ruchu jest znacznie przekroczone. Głównym celem stało się więc wyprowadzenie ruchu z centrum.” 








Rys(6.7./5)
Źródło: http://www.polsl.pl/ [75]
Dr inż. Marek Salamak, Dr inż. Andrzej Radziecki – Politechnika Śląska w Gliwicach, referat “Remont czy rozbiórka estakady nad rynkiem w Chorzowie”, przedstawiony na XXIII konferencji naukowo-technicznej, Szczecin- Międzyzdroje, „Awarie budowlane 2007” [18]

“W przypadku estakady w Chorzowie, budowa obwodnicy to niewątpliwie pierwszy podstawowy krok i warunek żeby realnie myśleć o pełnej rekonstrukcji lub wyburzeniu estakady. W chwili obecnej przemieszcza się po niej główny tranzyt kierunku Północ-Południe w regionie Śląska, dlatego likwidacja estakady dziś jest niemożliwa. Dopiero po wybudowaniu nowego odcinka przeprowadzona zostanie analiza komunikacyjna, która wykaże, czy miasto może sprawnie bez niej funkcjonować.
Są to jednak bardzo odległe terminy dla mocno wyeksploatowanej konstrukcji estakady. Zdaniem autorów jest jeszcze szansa na doprowadzenie estakady do stanu, w którym będzie ona bezpiecznie spełniać swoje funkcje użytkowe, przynajmniej dla ruchu lokalnego. Wymaga to jednak natychmiastowego przystąpienia do remontu, za kilka lat może się okazać, że będzie już za późno na jakiekolwiek naprawy. O ile wcześniej nie będzie konieczne wprowadzenie ograniczeń w ruchu bądź nawet całkowite zamknięcie obiektu.”
 


Rys(6.7./6) mgr inż. M. Kopel
Źródło:
http://www.forum.chorzow.slask.pl/ [43]
 Mgr inż. Marek Kopel, Prezydent Miasta Chorzów. Wypowiedź dla “Gazeta Wyborcza Katowice”, z 28.08.2008, „Estakada w Chorzowie zostaje. I będzie remontowana.” [61]

“Władze Chorzowa planują wyremontować kłopotliwą estakadę. Jest w fatalnym stanie technicznym. Musimy ją wyremontować bez względu na to, który scenariusz się sprawdzi. Nawet jeśli minister na naszą koncepcję (budowy obwodnicy-przyp. wł.) przystanie, to taka droga będzie budowana dopiero po 2013 roku. Do tego czasu ludzie przez Chorzów muszą nadal jeździć.” 

 





Rys(6.7./7) C. Koczorek
Źródło: www.tvs.pl/informacje/[74]
Czesław Koczorek, Zastępca Przewodniczącego Rady Miasta.
Wypowiedź dla TVS Informacje, reportaż K. Tomczyk “Kiedy remont estakady w Chorzowie?” 23.02.2010 [74]
 

“My ciągle łatamy, łatamy, łatamy, nigdy nie dochodzimy do mety w sposób prawodłowy i porządny. (...) Żeby cokolwiek czynić zgodnie z jakimś rozsądkiem, logiką, to trzeba brać to pod uwagę, że trudno coś ciągle naprawiać wiedząc, że jest możliwość wybudowania czegoś nowego.” 








Rys(6.7./8) G. Kardas
Źródło: www.tvs.pl/informacje/[74]
Gabriela Kardas, rzecznik Urzędu Miasta w Chorzowie
Wypowiedź dla TVS Informacje, reportaż K. Tomczyk “Kiedy remont estakady w Chorzowie?” 23.02.2010 [74]
 

“Nie może być wcześniejszej o tym (wyburzeniu estakady- przyp. wł) mowy, przynajmniej zanim nie zostanie wybudowana tak zwana obwodnica, czyli zmiana przebiegu Drogi Krajowej 79 na odcinku trzech miast: Katowic, Chorzowa i Bytomia “  








6.8. Wytyczne projektowe

1) Estakada to ewenement na skalę europejską. Pod względem technologicznym, dzięki złożoności konstrukcji i oryginalnym rozwiązaniom wyróżnia się bardzo pozytywnie. Natomiast pod względem funkcjonalnym i ideowym stanowi symbol brutalności i bezkompromisowości socjalistycznego aparatu partyjnego. W imię postępu zniszczono wiele cennych, zabytkowych kamienic i odebrano miastu najważniejszą przestrzeń publiczną. Dla poprawy jakości środowiska zurbanizowanego centrum Chorzowa kluczowym jest odzyskanie tej przestrzeni i przywrócenie jej należnej funkcji. Zgodnie przyznają to członkowie Rady Mista, fachowcy z branży architektonicznej i budowlanej, a także mieszkańcy. Można mieć też nadzieję, że atrakcyjny Rynek będzie katalizatorem dla rozwoju Chorzowa - przyciągnie inwestorów, nowych mieszkańców i turystów.

2) Analizując historię powstania DK79 i estakady wyraźnie widać, jak wielkie znaczenie miała ta inwestycja dla Chorzowa. Decyzje, które zostały podjęte w latach 70’ na szczeblu wojewódzkim z pobudek politycznych i ideowych - bez głębszych studiów urbanistycznych - zaważyły na układzie przestrzennym i funkcjonalnym, a także na jakości życia mieszkańców miasta. Ukształtowały również na długie lata układ komunikacyjny na osi Bytom - Katowice. W chwili obecnej powtórnie ważą się losy tej przestrzeni. Tym razem podjęcie trudnych decyzji leży w gestii Rady Miasta. Trzeba dołożyć wszelkich starań, aby nie powtórzyć błędów sprzed 40 lat. Kluczem do sukcesu jest dogłębne przeanalizowanie wszystkich czynników, odwołanie się do opinii doświadczonych ekspertów z różnych dziedzin, a nade wszystko właściwa hierarchia wartości. Nie może być mowy o sytuacji, w której korzyści finansowe staną się ważniejsze niż dobro mieszkańców.

3) Pomimo bezspornie błędnej idei przebiegu drogi krajowej środkiem miasta i przecięcia Rynku estakadą, nie można odmówić tej ostatniej budowli innowacyjności i staranności w doborze rozwiązań technicznych. W tym kontekście estakada nabiera zupełnie nowego znaczenia. Jest nie tylko uciążliwym funkcjonalnie, bezdusznym wytworem aparatu partyjnego czasów PRL-u, staje się pouczającym świadkiem epoki w której powstała. Bezmyślne zniszczenie tego obiektu zuboży historię Chorzowa o pewien istotny rozdział. Warto więc podjąć wysiłek znalezienia rozwiązania, które pozwoli na zachowanie tej budowli- w całości lub przynajmniej w części, a jednocześnie przywróci przestrzeni Rynku właściwą funkcję użytkową. W Rozdziale 2.7 prześledzono realizację projektu, który może być inspiracją dla zmiany funkcji, wykorzystania bryły estakady w procesie rewitalizacji i nadania jej nowej jakości użytkowej.

4) Ze względu na złożoność przedstawionych problemów, proces rewitalizacji musi przebiegać wieloetapowo. Brak skoordynowania prac budowlanych może w łatwy sposób sparaliżować ruch drogowy zarówno w skali miasta jak i regionu. Pierwszym i najpilniejszym zadaniem, jakie należy podjąć, jest remont estakady, której opłakany stan techniczny zagraża użytkownikom.


Zobacz też:
Artykuł: Estakada nad rynkiem w Chorzowie. Część 1 
Estakada nad rynkiem w Chorzowie - adaptacja, detal. 
Plansze dyplomowe

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz