Artykuł: Exchange Square Manchester

TEMAT:               Rewaloryzacja strefy centralnej Chorzowa:
                           jak odzyskać dla ludzi zgubioną przestrzeń miejską.
LOKALIZACJA:      Chorzów 
DATA:                  2010/2011
TYP:                    Projekt dyplomowy.
                           Politechnika Śląska w Gliwicach,
                           Wydział Architektury,
                           Katedra Urbanistyki i Planowania Przestrzennego, 
                           Promotor: dr inż. arch. Szymon Opania 
PROGRAMY:       Corel Draw

OPIS
Zamieszczony poniżej fragment pracy dyplomowej dotyczy badań przedprojektowych nad sposobem kreowania przestrzeni publicznych. W szczególności prześledzono wpływ detali architektonicznych na strukturę urbanistyczną i charakter funkcjonalny opracowywanej przestrzeni.

TREŚĆ 
Exchange Square to nazwa placu zlokalizowanego w Manchesterze, w Anglii. W roku 1996 miał tam miejsce jeden z najpoważniejszych ataków bombowych w powojennej historii Wielkiej Brytanii. W wyniku wybuchu podłożonych przez IRA bomb zniszczona została pokaźna część centrum miasta, a straty szacowano na ponad 750 milionów funtów: Rys.(2.9./2 i 2.9./3). Manchester Millennium Ltd w porozumieniu z Rządem Brytyjskim i Radą Miasta opracowała program odbudowy miasta. Z ich inicjatywy rozpisano międzynarodowy konkurs na opracowanie nowej struktury urbanistycznej. W 1997 roku biuro EDAW przedstawiło elastyczną, ogólną koncepcję masterplanu. Zwycięski projekt zakładał, że Exchange Square będzie pełnić kluczową rolę w organizacji przestrzeni publicznych w mieście.

Rys.(2.9./2 i 2.9./3) Krajobraz centrum Manchesteru po ataku bombowym w 1996 roku
Źródło: http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20110118095356/http://www.cabe.org.uk/home [49]

Rys.(2.9./3) Krajobraz centrum Manchesteru po ataku bombowym w 1996 roku
Źródło: http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20110118095356/http://www.cabe.org.uk/home [49]

Szczegółowy projekt zagospodarowania Exchange Square powstał dzięki zespołowi projektowemu Marthy Swartz. Zmiany ukierunkowano na zniwelowanie spadku terenu na placu przed frontowym wejściem do nowego budynku Selfridges. Różnicę poziomów przesunięto w kierunku dawnego budynku Targu Zborzowego (obecnie Triangle) i spiętrzono przy pomocy szeregu ramp o liniowych, łagodnych krzywiznach. Linie te zostały jeszcze podkreślone niskimi, szerokimi murkami przeznaczonymi do siedzenia: Rys.(2.9./6) Oryginalny projekt zakładał, że w murkach zostaną zatopione gabloty z pamiątkami po przemysłowej historii miasta. Ostatecznie nigdy nie zostały one umieszczone na miejscu, gdyż Rada Miasta bała się ataków wandali na tego typu ekspozycję. Do przemysłowych tradycji tego miejsca nawiązują jednak siedziska w formie wagoników kolejki -Rys.(2.9./5), oraz sztuczna, kamienista rzeka poprowadzona śladem płynącej tu kiedyś Hanging Ditch-Rys.(2.9./4). Wszystkie te elementy okazały się bardzo atrakcyjne dla skateboarderów, którzy traktują plac jako skatepark i wykorzystują infrastrukturę do wykonywania ewolucji na deskorolkach: Rys.(2.9./8) Z kolei sztuczny potok, choć atrakcyjny dla wszystkich użytkowników, jest szczególnie oblegany przez dzieci: Rys.(2.9./9).

Rys.(2.9./1) Widok z lotu ptaka na Exchange Square
Źródło: http://ribapix.com/index.php [67]

Rys.(2.9./4) Exchange Square:
fontanna w formie sztucznej rzeki
Źródło: http://www.lowefoto.co.uk/ [57]

Rys.(2.9./5) Exchange Square:
siedziska w formie wagoników
Źródło: http://ribapix.com/index.php [67]

Rys.(2.9./6) Exchange Square: szerokie murki do siedzenia
Źródło: http://www.lowefoto.co.uk/ [57]

Rys.(2.9./7)Exchange Square:
pasmowy układ ramp i murków
Źródło: http://www.e-architect.co.uk/ [64]

Rys.(2.9./8) Exchange Square: wytryskująca woda w sztucznej rzece. W tle skateboarderzy.
Źródło: http://www.e-architect.co.uk/ [64]

Rys.(2.9./9) Exchange Square: sztuczna rzeka- atrakcja dla dzieci i dorosłych
Źródło: http://www.e-architect.co.uk/ [64]

W 2003 na Exchange Square powieszono ogromny ekran telewizyjny. Od tego czasu plac określany jest mianem “Event Space”- jest miejscem, które gromadzi mieszkańców podczas ważnych wydarzeń relacjonowanych na telebimie. Dobrym przykładem są tu chociażby mecze piłki nożnej, gromadzące przed ekranem tłumy kibiców: Rys.(2.9./11). Wśród krytyków pojawiają się głosy, że plac został zamieniony w plenerowe kino i ożywa jedynie wtedy, kiedy mają miejsce jakieś ważne wydarzenia. W rzeczywistości jednak tętni on życiem przez cały rok.

Rys.(2.9./11) Plac w trakcie meczu piłakarskiego
Źródło: http://webarchive.
nationalarchives.gov.uk...[49]

Rys.(2.9./10) Exchange Square: swobodnie rozmieszczone ławki w formie wagoników
Źródło: http://ribapix.com/index.php [67]