Artykuł: High Line: New York

TEMAT:               Rewaloryzacja strefy centralnej Chorzowa:
                           jak odzyskać dla ludzi zgubioną przestrzeń miejską.
LOKALIZACJA:      Chorzów 
DATA:                  2010/2011
TYP:                    Projekt dyplomowy.
                           Politechnika Śląska w Gliwicach,
                           Wydział Architektury,
                           Katedra Urbanistyki i Planowania Przestrzennego, 
                           Promotor: dr inż. arch. Szymon Opania 
PROGRAMY:       Corel Draw

OPIS
Zamieszczony poniżej fragment pracy dyplomowej dotyczy badań przedprojektowych nad sposobem adaptacji zdegradowanej estakady komunikacyjnej na atrakcyjną przestrzeń publiczną. 

TREŚĆ 
High Line to nazwa zlokalizowanej w Nowym Jorku estakady kolejowej. Ciągnąca się przez 22 kwartały High Line opowiada o czasie, gdy Nowy Jork był wielkim ośrodkiem przemysłowym. Aby umożliwić swobodny przepływ towarów z Albany, Miasto Nowy Jork zdecydowało się na poprowadzenie linii kolejowej przez Manhattan. Na przełomie lat 20’ i 30’ XX wieku część linii, na długości 13mil, przeniesiono na nadziemną estakadę. Ta ogromna inwestycja podyktowana była względami bezpieczeństwa- piesi masowo wpadali pod pociągi jadące wcześniej środkiem ulicy. Postanowiono, że linia będzie biec bezpośrednio przez budynki: pociągi towarowe wjeżdżały w całości do magazynów i fabryk z estakady, korzystając z licznych rozjazdów.

Rys.(2.7./1) Schemat przebiegu High Line na fragmencie planu Manhattanu.
Źródło: http://en.wikipedia.org/ [36]

 Ze względu na dynamiczny rozwój transportu drogowego, pod koniec lat 50-tych linia podupadła, nie wytrzymując konkurencji z ciężarówkami. Ostatecznie regularne połączenia zawieszono pod koniec lat 70’. Niszczejąca konstrukcja zarosła krzewami i drzewami, szpeciła krajobraz miejski i na domiar złego stała się miejscem rozwoju społecznych patologii. W latach 80’ rozebrano część konstrukcji, co wpłynęło na jej dezintegrację.

Rys.(2.7./2) Wygląd High Line przed rozpoczęciem rewitalizacji.
Źródło: fotografia archiwalna, http://www.thehighline.org/ [54]

Rys.(2.7./3) Podjęcie tematu rewitalizacji: analizy projektowe.
Źródło: fotografia archiwalna, http://www.thehighline.org/ [54]

Jednak w końcu w 2003 roku Nowy Jork postanowił przypomnieć sobie o dziedzictwie czasów rozwoju przemysłowego. “Grupa entuzjastów ocaliła estakadę wpadając na pomysł, aby uczynić z niej park w centrum Nowego Jorku. Sami ogłosili konkurs urbanistyczny, cieszący się dużym zainteresowaniem. Zadowolone z rezultatów konkursu, miasto postanowiło odkupić teren i zrealizować zwycięską koncepcję.”1

Rys.( 2.7./4) Wizualizacja projektu zazielenionej promenady na High Line
Źródło: http://www.thehighline.org/ [54]

Rys.( 2.7./5) Wizualizacja projektu zazielenionej promenady na High Line
Źródło: http://www.thehighline.org/ [54]

Rys ( 2.7./6) Widok z High Line na miejski krajobraz Nowego Jorku.
Źródło: http://www.thehighline.org/ [54]

Rys ( 2.7./7) Wizualizacja: przekrój przez pasaż
Źródło: http://www.thehighline.org/ [54]

Rys ( 2.7./8) Wizualizacja: projekt schodów wejściowych
Źródło: http://www.thehighline.org/ [54]

Rys ( 2.7./9 i 2.7./10) Porównanie pierwotnego układu torów z rysunkiem posadzki.
Źródło: http://www.thehighline.org/ [54]

Pomysł był prosty - chciano uczynić z estakady promenadę, która stałaby się wspólną przestrzenią publiczną dla Nowojorczyków i turystów. Na realizatorów projektu wybrano firmę Field Operations oraz biuro architektoniczne Diller Scofidio + Renfro.
Przestrzeń została uformowana na nowo, ideowo nawiązuje jednak do zastanego systemu linii kolejowych: istniejące tory oznaczono, zdjęto i umieszczono na powrót w tych samych miejscach, zatapiając je w marmurowych i granitowych powierzchniach liniowo kształtowanych posadzek. Płaską powierzchnię uzupełniono o kamienne przejścia oraz unikalny system ławek wzorowany na układzie zwrotnic: Rys ( 2.7./9 i 2.7./10).

Na estakadę można wejść z poziomu ulicy licznymi schodami wybitymi na środku estakady, przechodzącymi przez jej nitowane stalowe wnętrze: Rys ( 2.7./8) Starano się zachować jak najwięcej z pierwotnego kształtu linii, zadbano jednak o przyjazny i funkcjonalny charakter przestrzeni publicznej: Rys.(2.7./4 i 2.7./5)

Roślinność zaprojektowana przez wybitnych holenderskich ogrodników ma nawiązywać do flory odpornej na długotrwałą suszę, która sama się wysiała na estakadzie. Ma więc miejscami charakter kwiecistej łąki, gdzie indziej organicznie kształtowanych zarośli wyłaniających się spod liniowych elementów kamiennych posadzek. Zadbano o dużą różnorodność gatunkową roślin i wariantów ich układu:Rys.(2.7./5 i 2.7./7).Całość daje wrażenie obcowania z dziką przyrodą, co w krajobrazie Nowego Jorku jest zaskakującą i pozytywną odmianą. Z głośnych ulic Hell's Kitchen można przenieść się w zieleń i ciszę parku na estakadzie, przestrzeń pozbawioną samochodów. Z góry widać rzekę Hudson, sylwetkę Manhattanu oraz niewidoczne z poziomu ulicy krajobrazy: Rys.(2.7./6)
 
Równocześnie prywatni deweloperzy wykupili budynki stojące wzdłuż estakady i kolejno rewitalizują je, przerabiając na drogie apartamenty. W ten sposób transformacja "High Line"- oprócz oczywistych korzyści społecznych - spowodowała, że zapuszczona okolica stała sie najgorętszym miejscem na rynku nieruchomości w Nowym Jorku.

1. “High Line” artykuł na portalu Bryła.pl: http://bryla.gazetadom.pl/ [38]